HET BEGON OP 1 JULI 1828 …………..Stelt u zich voor ……. twee jonge jongens die de wereld wilde gaan uitdagen: de twintig-jarige Cargadoorszoon, Jacob van Ulphen, te jong om de zaak van zijn overleden vader over te nemen en de anderhalf jaar jongere domineeszoon, Willem Ruys sluiten een associatie-contract om gezamenlijk, voorlopig voor vijf jaar, de gecombineerde beroepen van cargadoor, expediteur en assurantiebezorger te gaan uitoefenen. ……………………………………………………………………………………………………………………
Niets deed toen vermoeden dat beide jongeheren aan de wieg stonden van een ontwikkeling die uiteindelijk leidde tot prachtige scheepvaartmaatschappijen als Rotterdamsche Lloyd, Koninklijke Rotterdamsche Lloyd en de grote fusiemaatschappij: Koninklijke Nedlloyd, de tweede grootste scheepvaartmaatschappij ter wereld. Omdat de heren al spoedig vaststelden dat de ontwikkeling van de zeescheepvaart zich vooral in en om Rotterdam zou ontwikkelen, werd eind 1833 besloten dat er een tweede kantoor moest komen en wel in Rotterdam! Jacob van Ulphen zou in Amsterdam blijven en Willem Ruys JD.Zn. vertrok naar de latere wereldhaven ‘Rotterdam!’
Advertentie Algemeen Handelsblad – 29 september 1845 |
……………………………………………………………………………………………
1. HAVENS EN KANTOREN VAN WILLEM RUYS EN ZIJN ZONEN Locaties: Boompjes, Leuvehaven en Haringvliet (Noordoever) periode: 1839 – 1883 |
|
Willem Ruys J.D. Zn. begon in 1839 met de opbouw van zijn zeilvloot. In die beginperiode had hij uiteraard nog geen structurele behoefte aan eigen kaderuimten. Zo lagen de schepen, als ze al ‘binnen’ lagen, afgemeerd aan de Boompjes, soms ook in het Haringvliet alwaar Willem Ruys in die begintijd woonde. Ook bij zijn vriend en scheepsbouwer Fop Smit te Slikkerveer werden zijn schepen soms korte tijd afgemeerd, immers schepen moesten geld verdienen, dus varen! |
|
Aan de Boompjes liggen drie zeilschepen van Willem Ruys JD. Zn. – 1863 |
|
De zaken gingen kennelijk prima en gaandeweg werd de zeilvloot uitgebreid. De zonen werden in vaders bedrijf opgenomen, sterker nog; de naam werd veranderd in ‘Willem Ruys & Zoonen’. Er was meer kaderuimte nodig, die aan de Willemskade werd gevonden. De zonen Ruys richtten zich op de stoomschepen en na de oprichting van de N.V. Rotterdamsche Lloyd in 1883 werden de zeil-/stoomschepen geladen en gelost aan de Willemskade te Rotterdam, gesitueerd aan de rechter (Noorder) Maasoever, gelegen tussen de Veerhaven en Leuvehaven. Door ruimtegebrek verhuisde de Rotterdamsche Lloyd naar de Spoorhaven aan de linker (Zuider) Maasoever. Echter, deze haven had enkele zwaarwegende nadelen, zoals de geringe maximum diepte voor haar schepen en het feit dat bij aan- en wegvaren telkens een spoorbrug moest worden gepasseerd. Dit zorgde ervoor dat de Rotterdamsche Lloyd-directie al snel weer naar een beter haventerrein ging uitzien. Een meer geschikte locatie werd gevonden aan de pas voltooide Wilhelminakade. |
|
Rotterdamsche Lloydschepen afgemeerd aan de Boompjes – 1902
|
Kantoor firma Wm. Ruys & Zonen aan het Willemsplein te Rotterdam – 1882 tot 1907 |
Spoorhaven met Zeilschip
…………………………………………………………………… |
Spoorhaven met Lloydschip …………………………………………………………………. |
……………………………………………………………………………
2. HAVENS EN KANTOREN VAN WILLEM RUYS & ZONEN en DE ROTTERDAMSCHE LLOYD Vlnr. ss Goentoer, ss Rindjani en ss Sindoro – 1911 Locatie: Wilhelminakade (Zuidoever) periode: 1883 – 1908 |
|
Ook hier ontstond, door de steeds maar toenemende lengte van haar stoomschepen, na verloop van tijd snel gebrek aan ruimte en moest de directie andermaal verhuizen naar een veel groter haventerrein. Uiteindelijk kreeg de Rotterdamsche Lloyd een terrein plus veel aanlegmogelijkheden tussen de Schiehaven en de St. Jobshaven. In october 1908 werd daarom verhuisd naar wat later de “Lloydkade” werd genoemd. In 1909 waren de loodsen gereed in 1911 gevolgd door een eigen reparatiewerkplaats. Door de voorspoedige ontwikkelingen kreeg de Rotterdamsche Lloyd wederom een luxeprobleem …… de Lloydkade werd te klein! Een belangrijke aanvulling werd met 280 meter kadelengte gevonden in de IJsselhaven, deze haven werd uitsluitend gebruikt voor het laden en lossen van vrachtschepen. De Lloydkade werd voornamelijk voor passagierschepen gebruikt en in 1919 besloot de RL-directie het huidige Lloydkantoor en een aantal magazijnen te bouwen. |
|
………………………………………………………. |
…………………………………………………….. |
Foto’s van het kantoor aan de Lloydkade – 2017…………………………………………………………………………………………………………………………………… s.v.p. aanklikken voor vergroting |
|||
Voormalige directiekamer van de heren Ruys – 2007 |
…………………………………………………………………………………………………………………. |
|
|
|
Gemeente Rotterdam verkoopt Rijksmonument ‘Kantoor-Lloydkade’ aan Dudok-Vastgoed.………………………………………………………………………………………………………………………………………………. |
|
Dudok Vastgoed heeft het gebouw Rotterdamsche Lloyd, tevens Rijksmonument, op 31 maart 2017, voor € 7,6 miljoen gekocht van de gemeente Rotterdam. Het pand met een totaal oppervlak van 6.254 m² is gebouwd in de jaren 1920/1922 en is tegenwoordig in gebruik als kantoorgebouw met als huurder Kühne & Nagel en 13 bovengelegen (atelier) woningen. De gemeente verkoopt het pand omdat het niet tot de kern van haar vastgoedportefeuille hoort. Ze wil alleen objecten behouden die belangrijk zijn voor het behalen van de gemeentelijke doelstellingen, zoals zwembaden, scholen en eigen bedrijfshuisvesting. De gemeente zoekt voor haar panden partners die hetzelfde doel voor ogen hebben, namelijk de stad verder ontwikkelen. Vraag is of deze verkoop op termijn mogelijkheden zou geven voor een permanente Lloyd-expositie. Mocht er op dat vlak ontwikkelingen zijn dan zullen wij dit hier zeker vermelden. |
TWEEDE WERELDOORLOGSchade na Duits bombardement van 29 juni 1940 |
||
………………………………………………………. |
…………………………………………………….. |
|
Beeld van de grote branden in Rotterdam na het Duitse bombardement op 14 mei 1940. |
||
Etablissement Lloydkade, door de jaren heen |
|
ss Patria en ss Slamat – 1930 |
|
ms Sibajak – 1930 |
ms Willem Ruys – 1947
|
Loods Holland – 1947 |
1948 …………………………………………………………….. |
ms Kota Inten – 1948 …………………………………………………………. |
Centraal magazijn – 1956 |
ms Willem Ruys en ss Nieuw Amsterdam aan de Lloydkade – 1956 |
De portiersloge aan de Lloydkade |
|
1960……………………………………………………………. |
1960…………………………………………………………… |
Het controlepaneel bediend vanuit de portiersloge-1963 |
|
Het complete portiersteam in 1963 |
Het restaurant aan de Lloydkade |
|
Vanaf het ms Dempo – 1937 |
ss Buitenzorg – 1938 |
1948 |
1948 |
ms Willem Ruys – 1952 |
|
1955 |
1955 |
ss Waterman – 1956 |
|
ms Wonosobo – 1958 …………………………………………………………. |
………………………………………………………………
1958 |
Van ‘Groenhorst’ tot ‘Café verhip’ |
|
Bij de ingang van de Lloydstraat staat een gebouw dat dateert uit 1928. Eerst zat er een kruidenierswinkel in, maar vlak voor de Tweede Wereldoorlog werd de zaak overgenomen. Het werd een kroeg, en wat voor één. Het café werd een ware trekpleister voor havenarbeiders, zeemannen, lichtekooien én Rotterdammers die net hun emigrerende familieleden hadden uitgezwaaid. In het begin van de jaren zestig had de familie Neeleman het café overgenomen van uitbater Gerard Groenhorst. Café Groenhorst was bij voormalige varensgezellen van de Lloyd trouwens ook al zeer bekend. Café Neeleman aan de Lloydstraat – 1974 De typisch havenkroeg, met een gezellige ouderwetse inrichting: veel foto’s van prachtige vroegere Lloyd-schepen aan de wand en overal scheeps- en havenattributen. |
|
Tegenwoordig is de kroeg omgetoverd (met respect voor de geschiedenis) tot trendy Café Verhip. Het café ligt midden in het Lloydkwartier. Het oude havengebied is nu een bruisend en hip stukje Rotterdam, waar vele creatievelingen hun onderdak hebben gevonden. Tegelijkertijd ademt het Lloydkwartier nog steeds de oude havensfeer van vroeger, met oude loodsen en opgeknapte pakhuizen. Dat geldt ook voor Verhip: het goede van toen, het lekkere van nu! Als u lang gaat en goed rondkijkt, ziet u Lloyd-items die ons museum in Collectie heeft gegeven, namelijk: een origineel Lloyd-Willem Ruys-scheepsmodel, een Willem Ruys reddingsboei en een Lloyd affiche. Wat ook aardig is om te zien is onderstaande glas-in-lood raam: |
LLoydpier – 2005 |
|
Het ms Golden Princess passeert in 2005 de Lloydkade. |
Nieuwbouw op de Lloydpier – 2009/2010 |
|
Nieuwbouw appartementen Lloydkade aan de Schiehaven-zijde – juli 2009 Foto: Jaap van der Schaaf |
|
Nieuwbouw appartementen Lloydkade aan de Schiehaven-zijde – Juli 2010 Foto: Jaap van der Schaaf |
Nieuwbouw Lloydpier is gereed – 2013 |
Het Lloyd-monument: 1947 tot hedenDe onthulling op 22 november 1947 |
Ontstaan van het monumentIn de Tweede Wereldoorlog was het aantal schepen van de N.V. Rotterdamsche Lloyd door verlies en schade méér dan gedecimeerd. Het duurde ook even voordat de directie wist wat er precies met haar schepen en bemanningsleden was gebeurd. Na de bevrijding stond alles in het licht van de wederopbouw van de vloot. Begin 1947 werd het idee geopperd om de gevallenen van de Rotterdamsche Lloyd te eren met een gedenkmonument. Het project werd geïnitieerd door Rotterdamsche Lloyd-Gezagvoerder, H.G.J. ter Marsch. Het Lloyd Monument werd gefinancierd uit bijdragen van Directie en Personeel. |
Het oorspronkelijke monument aan de Lloydkade: 1947-1980 Het monument werd namens de gehele directie van de n.v. Rotterdamsche Lloyd aanvaard door directeur, Theo A.W. Ruys en tijdens een speciale bijeenkomst aan de Lloydkade onthuld op 22 november 1947 door directeur, Bernhard E. Ruys. De onthulling van het ‘Lloyd Monument’ vond vijf dagen vóór de dag plaats waarop Koningin Wilhelmina de n.v. Rotterdamsche Lloyd het predikaat: ‘Koninklijk’ verleende. |
Meer gegevens over het Lloyd-Monument kunt u in deze website vinden in hoofdstuk: LLOYD IN OORLOGSTIJD, sub: LLOYD-MONUMENT |
De Lloydkade te Tandjong Priok – Java – Nederlands Indië |
|
ss Utrecht aan de kade – 1906 |
|
1902 ……………………………………………………………. |
Midden-boven het ss Patria – 1926 ……………………………………………………………. |
1940 |
ms Willem Ruys en ms Sibajak – 1948 |
De Lloydkade te Belawan – Sumatra – Nederlands Indië |
|
1908 |
ss Wilis in neutraliteit-uitvoering – 1916 |
ms Indrapoera – 1928 |
ms Kota Agoeng en ms Kota Radja – 1928 |
ms Dempo – 1935 ……………………………………………………………. |
ms Dempo – 1940 ………………………………………………………….. |
|
|
ms Kota Agoeng arriveert met Nederlandse troepen – 1943 | |
1947 |
Het ss Sibajak arriveert – 1948 |
ms Sibajak – 1956 |
ms Sibajak – 1948 |
Restauratie voormalige Lloydkantoren in Indonesië, met als gevolg:Ons Batavia-project en Medan-project. |
|
Het KRL-Museum stelt met vreugde vast en waardeert ten zeerste dat voormalige Lloydgebouwen in diverse Indonesische havensteden door Indonesiërs worden gerestaureerd. Daarmee herstellen zij deze gebouwen in hun historische eer. Het KRL-Museum wil deze positieve ontwikkeling daadwerkelijk stimuleren en waarderen en dat wil ze actief doen door het ‘GORDEL VAN SMARAGD’-projectplan tot uitvoering te gaan brengen. Het eerste project, het ‘BATAVIA-project’, is een voorbeeldproject geworden voor Indonesische eigenaren/duurzame huurders (overheid of particulier) van voormalige Rotterdamsche Lloyd kantoren in andere havensteden, zoals: Sabang, Padang, Belawan (Sumatra), Semarang, Surabaya (Java) en Makassar (Celebes). Zij allen kunnen worden gestimuleerd hetzelfde te doen wat Jakarta in 2016 reeds doet (heeft gedaan). In dit eerste project hoopt het KRL-Museum een grote betrokkenheid van diverse organisaties, zoals overheden, bedrijfsleven en fondsen te mogen ervaren zodatruimte komt voor het volgende project, namelijk het ‘SURABAYA‘-project. Binnenkort (juli-2016) zal de Burgemeester van Surabaya worden benaderd. |
|
Project ‘Batavia’
|
|
1. Het begon allemaal met een tipgever Medio februari had onze voorzitter een uitgebreid gesprek met een oud-ambtenaar van de gemeente Utrecht, die in Batavia geboren was. Deze oud-ambtenaar was begin februari 2016 in Jakarta geweest en had ontdekt dat er een restauratieproject gaande was waarin de voormalige gebouwen van de Rotterdamsche Lloyd met veel Indonesisch geld werden opgeknapt, hij fotografeerde het gebouw en liet details zien van de, méér dan prachtige, RL-erfgoed-items. Zie de glas-in-lood ramen hierboven – Vlnr.: Het wapen van Batavia, het Logo van Rotterdam Internatio, het wapen van Rotterdam, het logo van de Rotterdamsche Lloyd en wederopm het wapen van Batavia. Achter de pilaar is half-zichtbaar het wapen van Soerabaja. Weer in Nederland belde onze tipgever het KRL-Museum op en tijdens het gesprek al borrelden bij onze voorzitter ideeën naar boven over een heel interessant project dat mogelijk op breed enthousiasme zou kunnen gaan rekenen.
Maquette van het restauratie project: ‘Cipta Niaga‘
3D-model gebouwd door Miniworld voor het project – Batavia (schenking) 2. Het enthousiasme slaat over In ons museummagazine ‘Lloyd-Kompas’ werd eind februari al een ‘tipje van de sluier opgelicht’. Het artikel in Lloyd-Kompas wekte de nieuwsgierigheid van de directeur van Damen Schelde Naval Shipbuilding, tevens lid van ons Comité van Aanbeveling, Hein van Ameijden. Binnen enkele weken had Hein van Ameijden zijn relaties in Indonesië ingeschakeld, waaronder de Nederlandse Ambassade in Jakarta en de Policy adviseur van de Indonesche minister van Nationale ontwikkelingsplanning. Al ras bleek dat ingelichte organisaties enthousiast over het project waren en alle medewerking toezegden. Zo zal de Nederlandse Ambassade te Jakarta de altijd lastige, invoer van collectie-items begeleiden ( Michaerl Rauner, Hoofd Culturele Zaken) en zal Hein van Ameijden zijn netwerk in Indonesië optimaal inzetten. Zaak is nu de juiste organisatie/persoon te vinden waaraan het KRL-Museum op termijn op een verantwoorde wijze een schenking kan doen.
Tegelmaquette met ons mailschip ‘ms Dempo’ (foto Hans Versnel) 3. Restauratie van voormalige RL-gebouwen in Indonesië stimuleren en waarderen Met het BATAVIA-project wil het Koninklijke Rotterdamsche Lloyd Museum, de Indonesiche restaurateurs en de instanties die dit financieel mogelijk hebben gemaakt, waardering geven voor de restauratie van het Lloydgebouw in het vroegere Batavia (CIPTA NIAGA-gebouw), aan de vroegere Kali Besar-hoek-Theewaterstraat (nu: Kali Besar Timur-hoek-Kali Besar Timur-4). Het KRL-Museum wil deze waardering inhoud geven door uiteindelijk een schenking onder bepaalde voorwaarden te doen, bestaande uit een waardevolle aanvulling op de erfgoedwaarde van het gerestaureerde gebouw. |
|
Het Lloydkantoor in 1941 (foto KRL-Museum) ……………………………………………………………. |
Het Lloydkantoor nu (foto Hein van Ameijden) ………………………………………………………….. |
4. De Lloydkade te Tandjong Priok
TandjongPriok: Vlnr. ms Willem Ruys en ms Sibajak – 1948 |
|
5. Aanschaf Rotterdamsche Lloyd erfgoed-items en fondsenwerving Er zijn in principe drie mogelijkheden om aan de erfgoed-items te komen die voor een schenking geschikt lijken: 1. Items uit de collectie van het KRL-Museum, waarvoor tegen de verzekeringswaarde fondsen moeten worden gevonden. 2. Items uit de ‘Ed van Lierde’-collectie, waarvoor tegen de verzekeringswaarde fondsen moeten worden gevonden. 3. Items die, voor een bepaalde aankoopprijs, aangeschaft moeten worden. Het KRL-Museum heeft, tot nu toe, al haar inspanningen zonder overheidssubsidie gefinancierd. In de projectsfeer heeft zij altijd, en met succes, gebruik kunnen en mogen maken van fondsenwerving. Het ‘BATAVIA’-project en alle eventueel volgende projecten zullen eveneens via fondsenwerving gefinancierd dienen te worden, de steun van de Nederlandse overheid (in natura, maar ook financieel) is daarbij zeer welkom en onontbeerlijk. |
|
Voor meer informatie over dit project en ook het Medan-project, zie website-hoofdstuk: Nederlands Indië |
DE HARMONIEKAPEL VAN DE KONINKLIJKE ROTTERDAMSCHE LLOYD1949-1970 |
|
1949 |
|
ms Sibajak en ms Kota Inten met troepen aan boord – 1949
1953 |
De Willem Ruys vertrekt van de Lloydkade – 1952 …………………………………………………………… |
Aankomst ms Willem Ruys – 1955 ………………………………………………………………. |
1958 |