Hoe een hobbelpaard, Vliegende Hollander en een roetblazende schoorsteen inspiratie voor een verjaardagscadeau werd.
Hobbelpaard
In 1954 was ik Baas-timmerman op het ss Friesland, dus ging ik goed met alle opvarende om. Zo was ik goed gezien bij de Hoofdwerktuigkundige (HWTK) en tijdens het drinken van een glaasje bier zeg ik zo tussen door: “Ik weet dat de eerste Stuurman over een week jarig is en ik zou wel eens een lolletje met zijn verjaardag uit willen halen”. Ik heb een mooi stuk stuwhout zien liggen en daar is goed een hobbelpaard van te maken ….. maar eigenlijk heb ik nog wat anders in mijn hoofd. “Wat dan? Vraagt hij en ik zeg, een hobbelkoe! Dan hang ik er een paar grote uiers onder en als hij er dan op gaat hobbelen dan is dat toch leuk. Daar was hij het mee eens en hij begon er om te lachen. Hij stond er helemaal achter en zegt: “Ik praat er vanavond met de Ouwe (Kapitein) over”. Het was avond en ja hoor, daar stond de HWTK voor mijn hut en hij zegt: “hij is het met ons eens dus dat verjaardag lolletje gaat door, maar, het blijf tussen ons! Een week later heb ik heb de hobbelkoe netjes ingepakt op de brug gebracht. De jarige heeft hem netjes uitgepakt, is er op gaan zitten en heeft er goed om gelachen en het bier is rijk geschonken.
De volgende verjaardag
Zoals gewoonlijk liepen de HWTK en de 1e Stuurman bij ons de messroom binnen. Dat zij bij ons in de messroom kwamen was niet vreemd maar wel dat zij tegelijk binnen kwamen en dat zij niet over werk kwamen praten. De bootsman en de voorman hielden het snel voor gezien en het ging nu om mijn persoon; het ging niet over werk maar er kwam wat anders …. De 1e Stuurman opende het gesprek en zegt: “Baas, weet jij nog over die hobbelkoe die jij gemaakt hebt voor mijn verjaardag?” En ja, dat wist ik natuurlijk nog wel! “De Kapitein is binnenkort jarig en krijgt die ook zo’n presentje van je of durf je dat niet? Nu ik was daar niet zo bang voor want hij wist wel als ik wat zou maken dat het om een lolletje ging dus ik zij: ’Ja, ik doe mee! Alleen nog verzinnen wat ik ging maken….
Na een paar dagen wist ik: het wordt een Vliegende Hollander. Maar daar had ik wel ijzer voor nodig dus dat heb ik met de HWTK opgenomen en hij heeft voor ijzer gezorgd. Ik heb een houten frame gemaakt en er een leuk stoeltje op gezet. Maar ik moet ook nog vier wielen zagen (dat was een heel karwei) en ik had er nog geen voorstelling van maar er moesten wel wielen onder…. Ik had de assen niet in het center gezet dus als je er mee ging rijden dan ging dat ding alle kanten op behalve de goede! Ik had er een touwtje aan gemaakt en met de stuurman afgesproken dat als de Kapitein er op zat dat de Stuurman aan het touwtje zou trekken. Zo heeft de Stuurman de Kapitein zo’n twee meter voorgetrokken voordat hij van zijn Vliegende Hollander afstapte; hij vond het een goede mop en geslaagd. De Kapitein nodigde ons uit om binnen te komen om een borrel te drinken, dat was leuk. Ik heb vijf jaar gevaren en dat was de enige keer dat ik bij een kapitein een borrel heb gedronken.
De revanche
Zo de geruchten zijn weer in de lucht: de HWTK is binnenkort jarig dus ik weet alweer wat mij te doen staat. Het duurde dan ook niet lang voordat de eerste Stuurman even over zijn hobbelkoe kwam praten en hij begon: “Weet je nog dat ik een revanche zou krijgen? Daar moet jij is lekker over denken.” Nu dat was niet gemakkelijk want het presentje moest echt bij een geintje blijven en daar heb ik wel een paar dagen over moeten nadenken. En de 1e Stuurman hield mij iedere dag aan of dat ik er uit was.
Maar, bij toeval was het prijs en nog wel onder het eten. De Bootsman had het over het dek dat het weer zo vuil was van het roet blazen dat in de nacht was gebeurd. Nu ging er bij mij een licht op: het presentje moest met roet te maken hebben. Nu daar was ik al gauw uit ik en begon gelijk met een schetsje te maken en de schoorsteen was daar wel belangrijk bij.
Ik heb een schoorsteen dek gemaakt met een holle ruimte en daar een schoorsteen op gemaakt. Achter de schoorsteen was een grote ijzeren bak voor lucht in de verblijven te blazen en achter die ijzeren bak was de kap van de machinekamer. Die heb ik er maar bij gezet voor de vulling want het moest wel ergens op lijken.
Nu had ik de verpleger nodig want ik had wel een luchtbal een dun slangetje en Norrit nodig. Dat was geen probleem ik kreeg dat zo van hem. Ik heb het in elkaar gezet en dat was verder geen probleem. De Stuurman vroeg regelmatig hoe ver ik al was hij werd ongeduldig. Zo moest ik gaan vertellen dat hij het zelf in de salon moest brengen en als het uitgepakt was dat hij een klap op het blokje moest geven waar die luchtbal met slangetje onder zat…… en ja het was een goede klap wand de Norrit zat tegen het plafond! Ik was erg nieuw benieuwd hoe het afgelopen nu ik hoorde maar niets ja in de salon en van de passagiers (is dat mijn laatste reis) maar na zo’n kwartier was de Bediende van de Kapitein bij mij en ik moest even bij hem komen. Nu ze vonden het leuk en ook de passagiers. De Stuurman en de HWTK kwamen wat later naar mij toe en het was een goede grap we hebben er later nog een pilsje op gedronken.
De laatste reis
Een paar dagen voor aankomst in Rotterdam was ik aan dek en stond ik even te praten met de HWTK of ik het de reis wel naar mijn zin had gehad. Ja, dat had ik wel ondanks dat het weer een lange reis was geweest. Het was de vierde en ik had er een kort reisje tussen in gehad van drie maanden maar zo erg vond ik het niet. Het was een leuke reis hij vroeg of ik zin had om de volgende reis weer mee te gaan dat had hij ook al aan de Bootsman gevraagd. Nu ik vond het wel leuk dat hij dat vroeg en mijn antwoord was ja, misschien wel. Ik moest de volgende dag op het kantoor komen om weer te monsteren voor de kustreis. Nu dat heb ik gedaan en ben aan boord gebleven tot dat de Friesland vertrok voor de grote reis. De HWTK gaf mij een hand en zei: “jammer, het is mijn mooiste reis geweest met een hele goede en leuke ploeg” en dat was omdat de hoofd officieren soepele mensen waren.
Arie van der Perk
Oud Lloyd Baas-timmerman