De Tweede Wereldoorlog

1939 – 1945

Afzonderlijke conflicten en vijandelijkheden zorgden er voor dat slechts 21 jaar na de Eerste Wereldoorlog de wereld weer in oorlog was. De Tweede Wereldoorlog werd uitgevochten tussen twee allianties, namelijk de asmogendheden en de geallieerden.was vanaf 1939 een feit en duurde tot en met 1945.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen tussen de 50 en 70 miljoen doden. Ongeveer twee derde van alle slachtoffers was burger, waarvan naar schatting meer dan elf miljoen mensen stelselmatig werden vervolgd en vermoord. De ongelukkigen die in de ogen van de nazi’s inferieur en parasitair waren moesten letterlijk worden uitgeroeid. In ‘Concentratie- en vernietigingskampen, die door de Nazi’s als een grootschalige en efficiënte industrie gerund werden, verloren elf miljoen Joden, zigeuners, gehandicapten, homoseksuelen, dissidenten op gruwelijke wijze het leven. Er werden door de Duitsers diverse methoden toegepast om de zogenaamde ‘Untermenschen’ te vermoorden, waarvan de gaskamers het meest bekend zijn.

NEDERLAND IN DE TWEEDE WERELDOORLOG

DE DUITSE INVASIE – 10 MEI 1940

Voor afspelen onderstaande tekst aanklikken:

http://www.youtube.com/watch?v=33zqhM6kYRg

 

HET BOMBARDEMENT OP ROTTERDAM

mei 1940

Voor afspelen onderstaande tekst aanklikken:

https://youtu.be/Ls4qDdCe8dQ

 

 

 

6 juni 1944 ………….. D-Day!

 

 

 

20 september 1944 – Direct na de bevrijding van Zuid-Nederland heeft Generaal Eisenhower een gesprek met soldaten van de ‘Screaming eagels’ van de US-101st Airborne divisie.

NEDERLANDS INDIË IN DE TWEEDE WERELDOORLOG

 

1942 – 1945

Voor afspelen onderstaande tekst aanklikken:

http://youtu.be/OuFtK6lHw94

HET VOORSPEL

Toen op 3 september 1939 de oorlog uitbrak tussen enerzijds Duitsland en anderzijds Engeland en Frankrijk ontstond er in diverse diensten van de Rotterdamsche Lloyd een behoorlijke stagnatie. Zich op de thuisreis bevindende sche-pen werden opgebracht naar Engelse- en/of Franse havens voor een onderzoek van de lading. Op 5 september kreeg Batavia de opdracht voorlopig alleen lading te accepteren voor Nederland. Slechts de dienst van Rotterdam en Ant-werpen naar Nederlands-Indië werd zo goed als het kon onderhouden, waarbij de schepen de route via het Suezkanaal bleven volgen.

JAPANSE BEZETTING

De Japanse bezetting van Nederlands-Indië was de eerste aanval op het Nederlandse bestuur aldaar. Het betekende het begin van het einde van de Nederlandse koloniale heerschappij in Indonesië. De veranderingen die vervolgens plaatsvonden maakten de Indonesische revolutie mogelijk, die eerder nog ondenkbaar was geweest. Omdat moederland Nederland zelf bezet was had het weinig kracht om de kolonie te verdedigen tegen het Jappen, zodat minder dan drie maanden na de eerste aanval op Borneo de Nederlandse strijdkrachten verslagen waren, waarmee een einde kwam aan 347 (1602-1949) jaren van Nederlandse koloniale aanwezigheid in Indië. Op het moment van de capitulatie van Japan in augustus 1945 was het grootste gedeelte van Indonesië nog steeds door de Jap bezet.

DE NEDERLANDSE KOOPVAARDIJ IN DE TWEEDE WERELDOORLOG

Op 29 augustus 1939 werd in Nederland de algehele mobilisatie afgekondigd en verklaarde ons land zich, zoals tijdens de Eerste Wereldoorlog, neutraal. In de periode vanaf deze mobilisatie tot aan de Duitse invasie in mei 1940, bleek deze neutraliteitswens al snel een kwade droom te zijn, want 30 Nederlandse koopvaardijschepen, werden ten gevolge van zeemijnen en aanvallen door ’U-Boote’, in 1939 al tot zinken gebracht.

Ook onze Marine en Luchtmacht!

Overigens was niet alleen de Nederlandse koopvaardij al vóór de bezetting het slachtoffer, ook de eerste Nederlandse militairen verloren begin september 1939 het leven toen de mijnenveger Hr. Ms. Willem van Ewijck bij West- Terschelling op een mijn liep. Bovendien verloor onze militaire luchtvaart vanaf september 1939 tientallen vliegtuigen (Bron: Studiegroep Luchtoorlog 1939-1945 SGLO).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zelf heeft de Nederlandse koopvaardij een significante bijdrage geleverd aan de geallieerde oorlog op zee en oceanen. Dankzij haar inspanningen werd tussen 1939 en 1945 op nagenoeg alle zeeën en bij alle oorlogscampagnes de Nederlandse vlag gezien. De toenmalige Britse Prime Minister, Sir Winston Churchill had de rol van de Nederlandse koopvaardijvloot in de Tweede Wereldoorlog ‘beslissend’ genoemd.

Meer dan 4.500 koopvaarders hebben ten gevolge van oorlogshandelingen de dood gevonden en honderden schepen zijn gezonken. In veel gevallen bleef de familie van de slachtoffers jarenlang in het ongewisse. Naast vele vrachtschepen gingen ook bekende passagiersschepen verloren o.a.: het ss Slamat, ms Dempo en ms Baloeran, alle van de Rotterdamsche Lloyd (RL), het ss Statendam van de Holland Amerika Lijn (HAL) en het ms Marnix van Sint Aldegonde van Stoomvaartmaatschappij Nederland (SMN). Na de Duitse invasie werd het direct duidelijk dat 800 Nederlandse koopvaardijschepen, met 18.000 bemanningsleden, niet meer naar Nederland konden terugkeren. Ondanks deze grote inzet met veel slachtoffers en grote schade, bleef de oorlog ter zee (exact zoals de oorlog in Nederlands Indië) tot op de dag van vandaag, een ‘ondergeschoven kindje’.

DE ROTTERDAMSCHE LLOYD IN DE TWEEDE WERELDOORLOG

De Tweede Wereldoorlog had in de jaren 40/45 een groot gat geslagen in de Rotterdamsche Lloyd-vloot, vele opvarenden verloren daarbij hun leven. Zie o.a. het hoofdstuk: ‘Wereldoorlogen’, sub: ‘Slamat-herdenkingen dat geheel gewijd is aan de grootste ramp in de Nederlandse Koopvaardij geschiedenis.

Nederlands-Indië werd door de Jap overlopen en geknecht. Gebruikmakend van de Japanse bezetting zag Soekarno kans om de onafhankelijkheid uit te roepen. In 1945 was de republiek ‘Indonesië’ formeel een feit. Pas in 1949 was Nederland aan de overdracht toe. Opmerkelijk snel was de Rotterdamsche Lloyd er weer bovenop en in 1948 was het aantal reizen van en naar Indië weer terug op het niveau van 1939.

 

 

ROTTERDAMSCHE LLOYD SCHEPEN DIE DE BEVRIJDING NIET HAALDEN EN OPVARENDEN DIE DAARBIJ HET LEVEN LIETEN

DATUM SCHIP AANTAL DODEN VIJAND AFBEELDING BIJZONDERHEDEN
27 april

1941

ss

Slamat

983

Zie het museumwebsite hoofdstuk: ‘Wereldoorlogen’, sub: ‘Slamat-herdenkingen’ dat geheel gewijd is aan de grootste ramp in de Nederlandse Koopvaardij geschiedenis. Bijna alle bemanningsleden en geallieerde soldaten aan boord van het troepentransportschip ss Slamat, de Britse destroyers HMS Diamond, HMS Wryneck lieten in deze oorlogsramp het leven.
2 januari 1942 ss Langkoeas

91

Het ss Langkoeas voer op 2 januari 1942 in de Java Zee op weg van Tandjong Priok naar Soerabaja. De Langkoeas werd het eerste slachtoffer van de Jappen in Indische wateren. Het schip werd in door een torpedo in de machinekamer getroffen. De Langkoeas zonk vrijwel onmiddellijk. De drenkelingen werden met mitrailleurs beschoten, 91 personen kwamen om het leven.

24 februari 1942

ms

Kota

Radja

0

Het ms Kota Radja wordt in de haven van Soerabaja door Japanse bommenwerpers aangevallen en brandt geheel uit. Alle opvarenden worden gered. De Kota Radja wordt vervolgens door het Nederlandse Marineschip Hr Ms Krakatau tot zinken gebracht.

1 maart 1942

ms Bengalen

0

Op 1 maart vond in het havengebied van Soerabaja een totaalbombardement plaats. De Nederlands Marine vaardige een order uit aan de gezagvoerders van alle schepen om hun schepen te vernietigen. De Gezagvoerder van het ms Bengalen. Kapitein Fer Stutterheim probeerde er alles aan om weg te komen, toen dat niet lukte heeft hij de Bengalen met een vernietingingsbom tot zinken moeten brengen! De Kapitein is vervolgens in het Jappenkamp Bandoeng – Tjimahi IV geïnterneerd.
1 maart 1942 ms Modjokerto

44

Zonder dat dit ooit is bevestigd, wordt aangenomen dat de Modjokerto door de Japanse lucht- en zeestrijdkrachten bezuiden Java, is aangevallen, aangehouden en tot zinken gebracht. Tijdens die vijandelijkheden lieten negen bemanningsleden het leven. De overige 35 bemanningsleden werden later door de Japanners op Celebes (Kendari), geheel tegen de regels van de Genève Conventie, onthoofd.

3 maart 1942

ms

Siantar

21

 

Samen met het ms Modjokerto probeerden de het ms Siantar vanuit Tjitatjap naar Australië te vluchten. De Japanse vijand was hen voor en bracht de Siantar tot zinken.
5 april

1943

ss

Blitar

26

 

In convooi van New York naar Engeland
30 april

1943

ms

Kota

Tjandi

6

 

Op de Atlantische Oceaan (ter hoogte van West-Afrika) door Duitse onderzeeër tot zinken gebracht. De derde officier en vijf Lascaarse bemanningsleden overleefden de aanval niet.
1 september 1943

……………

ms Baloeran

……………….

0

……….

………….

 

…………………..

……………………………………
17 maart 1944 ms

Dempo

0

19 juni

1944

ss

Garoet

97

Op weg van Goa – India naar Zuid-Afrika werd het ss Garoet op 19 juni 1944 in de Indische Oceaan, zonder waarschuwing vooraf, door twee torpedo’s getroffen. 97 opvarenden kwamen daarbij om het leven en slechts 3 Nederlanders, 1 Australiër en 6 Lascaren overleefden deze oorlogsramp. Vermoed wordt dat het hier ging om een Duits onderzeeër.
6 november 1944 ss Palembang

0

 

Hoewel niet direct veroorzaakt door de Duitser of Jap, was het laatste Rotterdamsche Lloyd slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog het ss Palembang dat in convooi op weg was van Alexandrië – Egypte naar Engeland en op de Great Shoal bank aan de grond liep, water maakte, een dag daarna werd verlaten en vervolgens zonk.

DE ROTTERDAMSE LLOYD VLOOT ROND DE TWEEDE WERELDOORLOG

JAARTAL AANTAL PASSAGIERSSCHEPEN AANTAL VRACHTSCHEPEN TOTAAL AANTAL SCHEPEN
1940 ss Slamat, ms Baloeran, ms Dempo, ms Indrapoera, ms Sibajak 26 31
Tijdens de Tweede Wereldoorlog verloor de Rotterdamsche Lloyd 21 schepen.
Oorlog ss Slamat, ms Baloeran, ms Dempo, -18 -21
67% van de schepen gingen verloren.
1945 2 8 10
Door de regeling “Vloot-reconstructie-1946 en andere toevoegingen kon de Rotterdamsche Lloyd vloot weer snel tot het niveau van 1940 worden opgebouwd.
1947 ms Indrapoera, ms Sibajak en ms Willem Ruys 29 32

 

S.v.p. Klik op bovenstaande afbeelding om de gehele ‘Roll of Honour’ te kunnen zien.

 

 

 

De vernietiging/ondergang van de ‘Bengalen’

en omzwerving van Gezagvoerder Fer Stutterheim op Java – 1942

S.v.p. klik op bovenstaande afbeelding om dit bijzondere oorlogsverhaal te kunnen lezen.

 

 

 

S.v.p. Klik op bovenstaande afbeelding om het levensverhaal van Frans Aarts te kunnen lezen.

 

 

 

Johan van ’t Hoff, 5e Machinist

1920-1943

 

Het ss Blitar werd d.d. 6 april 1943, op weg van New York naar Groot Brittannië getorpedeerd.

Johan (Jan) van ’t Hoff kwam om het leven op de ss Blitar door een torpedo geschoten vanuit de U-632. Posthuum werd hem het Oorlogsherinneringskruis toegekend, met de gespen: ‘Oorlogsdienst koopvaardij 1940-1945’, ‘Javazee 1941-1942’, ‘Middelandse Zee 1940-1945’, ‘Oost Azie en Zuid Pacific’.

 Oorlogsslachtoffer

Johan was 5e Machinist van de Rotterdamsche Lloyd en is 22 jaar geworden. Geboren op 7 december 1920 te Rotterdam. Overleden aan boord van het ss Blitar op de Atlantische Oceaan d.d. 6 april 1943.

 

 

 

Zes lange oorlogsjaren was Jan Postma van huis en had zijn gezin al die tijd niet gezien. Het weerzien met zijn vrouw, zijn dochter en zoon moet vreugdevol geweest zijn. Dit levensverhaal eindigt triest. Jan Postma komt op zondag 28 oktober in Nederland aan en overlijdt nog geen dag later op maandag 29 oktober 1945, na middernacht.

Zijn kleindochter Nienke van Leur-Postma heeft in 2021 ter nagedachtenis aan haar grootvader een mooi document gemaakt. Als u de foto van Jan Postma (1937) hieronder aanklikt, verschijnt Nienke’s verhaal over een moedige Rotterdamsche Lloyd collega, die door de oorlog gedwongen buitengaats moest blijven en daarmee slachtoffer van de oorlog was!

Het ss Salando was een zogenaamd Duits ‘prijsschip’ dat op 10 mei 1940 door de Nederlandse regering in beslag werd genomen en in beheer van de N.V. Rotterdamsche Lloyd werd gegeven, daarna in ’time charter’ varend met Rotterdamsche Lloyd opvarenden, onder commando van het British Ministry of War Transport geplaatst.

 

 

De ontberingen en dood van de gebroeders

Cor en Gerrit den Hoedt door de Japanse agressor ……

Cor den Hoedt

………………………………………………………

Gerrit den Hoedt

………………………………………………………

Het bewogen en droevige levenseinde van de gebroeders Den Hoedt in 1944/1945 kunt u lezen als u op onderstaande foto klikt!